Đã một lần đến với Bắc Ninh, bạn không thể không bị cuốn hut bởi những làn điệu dân ca quan họ, những câu hát trao duyên của những bậc liền anh liền chị. Mang trong mình truyền thống văn hoá Kinh Bắc lâu đờ, Bắc Ninh cũng là quê hương của những làng quê nổi tiếng như Tranh Đông Hồ, Đúc đồng Đại Bái,... và cũng chính trên mảnh đất này , Xuân Lai được biết đến là một làng nghề trê gia dụng hun khói duy nhất của Việt Nam Người dân Xuân Lai – Gia Bình luôn tự hào với nghề tre của mình. Không ai nhớ chính xác nghề đã có tự bao giờ, nhưng theo các cụ cao tuổi trong làng, nghề chắc phải có từ vài trăm năm trước vì khi họ lớn lên đã thấy cả làng làm thợ. Thời ấy, các cụ tự mày mò, sáng tạo để làm ra các đò dùng chủ yếu để phục vụ sinh hoạt trong gia đình và dùng trong sản xuất nông nghiệp như : đan thúng, rổ, rá, làm trõng tre, giường, tràng kỷ,... với nhiều nét hoa văn độc đáo. 
 

Có lẽ, với truyền thống sản xuất đồ tre gia dụng lâu đời như vậy nên niềm đam mê nghề nghiệp đã thấm sâu vào tâm hồn của mỗi người thợ xuân lai.Thợ ở đây không có phường có hội, không có khoán ước, không giữ bí mật . Mọi người học tập lẫn nhau, con lối nghiệp cha, đời này qua đời khác thành nghề cổ truyền bên cạch nghề nông truyền thống. Trải qua biết bao thăng trầm, nhiều lúc nghề sản xuất đồ tre gia dụng ở đây tưởng không tồn tại trước sự xuất hiện hàng loạt các sản phẩm đồ gia dụng sản xuất công nghiệp bằng nhựa hay gỗ ép ... Không chịu để nghề truyền thống mai một, những người thợ tâm huyết ở Xuân Lai đã ngày đêm mày mò nghiên cứu để đa dạng và nâng cao chất lượng các sản phẩm thuần chất tre của mình. Và sản phẩm tre hun khói với những gam màu đen bóng tự nhiên đã ra đời đem lại những vẻ đẹp độc đáo trong trang trí nội thất, tôn vinh sắc đẹp tự nhiên, được người tiêu dùng hết sức ưa chuộng.

Để có được những sán phẩm hun khói đẹp là cả một kỳ công. Sau khi khai thác tre trúc thường được ngâm dưới ao vài tháng để tránh mối mọt, đồng thời tăng độ dẻo dai . Trước khi được vớt lên, tre được lắn thẳng và xếp vào lò hun bằng rơm trộn đất sét. Lò chỉ có khói không có lửa và được trát kín nhiều ngày đêm. Tuỳ thuộc vào màu sắc yêu cầu , thời gian được điều chỉnh phù hơp : nếu là mầu nâu thời gian sẽ ngắn hơn trong khi màu đen bóng yêu cầu thời gian hun dài hơn và có thể phải hun nhiều lần hơn. Tạo mầu sắc mong muốn đã khó, việc sử dụng nguyên liệu tre đã hun để tạo thành các vật dung lại càng yêu cầu tính sáng tạo và sự khéo léo của người thợ Xuân Lai. Có biết bao các sán phẩm đã được tạo ra , từ các loại, bàn, ghế ,xích đu, giường, tủ kệ sách báo ... cho đến các loại bình phong , đèn khay ...với các kiểu dáng và kích thước khác nhau. tất cả đều được người thợ Xuân lai làm một cách kỹ lưỡng tạo nên sự chắn chăn và vẫn giữ nguyên vẹn vẻ đẹp mộc mạc của chất liệu tre hun, vẻ đẹp mang chất hoài cổ mà không đâu có được

Đặc biệt những người thợ Xuân Lai đã sáng tạo những mảnh tranh chỉ có hai sắc vàng và nâu đen khá nhã nhặn bằng kỹ thuật cạo tinh trên chất liệu tre hun. Họ đã thổi hồn cái dân dã , chất dân tộc của dòng tranh Đông Hồ vào tranh ttre với những chủ đề như vinh hoa phú quý , tùng cúc trúc mai , tích kiểu ,tố nữ, bát tiên ... hay tạo lên những bức tranh mang nội dung hiện đại.

Giờ đây các sản phẩm tre gia dụng hun khói của Xuân Lai đã có mặt ở các cửa hàng lớn tại hà Nội , Huế, TP Hồ Chí Minh ... và là su hướng trang trí nội thất của nhiều công trình ngnhệ thuật. Tre hun Xuân Lai cũng là sản phẩm được khách hàng trên thế giới ưa chuộng như Nhật, Mỹ, Đài Loan hay thị trường các nước Châu Âu. Cái nét hoài cổ tre hun Xuân Lai sẽ còn mãi mãi niềm đam mê của bạn bè khắp nơi trên thế giới.

XuanLaiBamboo.com